اگر صدام نبود، داعش هم نبود| وقتی یک ایرانی می خواهد درباره صدام عادلانه قضاوت کند
تاریخ انتشار: ۴ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۵۰۶۱۶
همشهری آنلاین: کتاب‌های زندگی‌نامه‌ایی یکی از مهمترین رویکردهای ادبیات ژورنالیستی در بازارکتاب محسوب می‌شوند. روزنامه‌نگاران بهترین نویسندگان برای روایت زندگی شخصیت‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و علمی جهان هستند. درباره صدام حسین دیکتاتور خشن و خون‌ریز عراق که نقش مهمی در جنگ و خشونت در خاورمیانه داشت، چند کتاب ترجمه‌شده در قفسه کتاب‌های زندگی‌نامه‌ایی فارسی موجود است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چه ویژگی باعث شد که زندگی صدام را برای نوشتن کتاب انتخاب کردید؟
ویژگی مهم، زندگی عجیب او است که همیشه با خشونت شدید همراه بود. وقتی سرگذشت صدام را دنبال می‌کنید در هر صفحه گلوله‌ها شلیک می‌شوند، آدم‌ها اعدام می‌شوند، ترور و تیرباران و قتل عام رخ می‌دهد. حجم خشونت به شدت زیاد است و هیچ کس نمی‌تواند به دیگری اعتماد کند، نه فقط دوستان قدیمی به دنبال کشتن یکدیگر هستند بلکه اعضای خانواده هم نمی‌توانند به هم اعتماد کنند. هر لحظه امکان دارد کسی با هفت تیر وارد شود و به مغز دیگری شلیک کند. نکته خاص این است که این نظام وحشت و خشونت، برای سال‌های طولانی در عراق برپا بود و هزاران نفر از شیعه و سنی و عرب و کرد را به کشتن داد.
البته نوشتن این کتاب جنبه دیگری هم داشت. من و نسل من که دهه شصتی‌ها هستیم وقتی به سال‌های کودکی فکر می‌کنیم جنگ را به یاد داریم و همراه با آن صدام، ریگان، تاچر، گورباچف و بقیه سیاستمدارهایی که جهان را در سلطه خود داشتند. از بین این شخصیت‌ها، صدام به جغرافیای ما نزدیکتر است اما کمتر از همه درباره او می‌دانیم.
اما در ایران قبلا هم آثاری درباره دیکتاتوری صدام حسین نوشته شده است.
بله در این‌باره بحث زیاد شده است اما زندگی‌نامه به معنی بررسی تمام دورانی است که یک شخصیت در آن زیست می‌کند و باید تا جای ممکن عینی و جزئی باشد. مخصوصا اینکه زندگی‌نامه باید تا جای ممکن از نزدیک‌ترین فاصله به همان شخصیت نوشته شود. می‌شود زندگی نامه استالین را از زاویه دید ژاپنی‌ها هم نوشت اما باید آن را از چشمان کسی دید که در مسکو قرن بیستم زندگی می‌کند. برای رسیدن به این هدف باید به مستندات عینی توجه کرد اما به مستندات زندگی صدام حسین در خاورمیانه چندان توجه نشده است و نمی‌شود. در حالی که جریان‌های سیاسی کشور عراق و جهان عرب به اندازه‌ای اهمیت دارد که یک پژوهشکده مستقل؛ می‌تواند دائما، گذشته و حال آن‌ها را رصد و تدوین کند. از طرف دیگر زندگی شخصی صدام در انبوه شایعات و خرافات غرق شده است. درباره دیوانگی‌های خودش و جنون جنسی پسرش و زندگی پرخرج اعضای خانواده‌اش داستان‌هایی گفته می‌شود که نمی‌توان صحت آن‌ها را به درستی ارزیابی کرد. مخصوصا که نیاز به منابع اصیل عراقی داریم نه آمریکایی. من یا هرکس دیگری هم نمی‌تواند ادعا کند که به همه زوایای زندگی صدام دست پیدا کرده است. کمبود اطلاعات همچنان وجود دارد. همین الان من می‌توانم این سوال را بپرسم که همسر و دختران صدام حسین کجا هستند؟ کویت؟ اردن؟ اخیرا عکسی از آن‌ها گرفته شده است؟ خبرنگاری با آن‌ها مصاحبه کرده است؟
قدرت‌های غربی چقدر در روی کار آمدن صدام نقش داشتند؟
زیاد. حاکمان جهان عرب تحت تاثیر غرب هستند همانطور که در دوران جنگ سرد هم تحت تاثیر بلوک شرق و کمونیسم بودند. رشد و سقوط آن‌ها نسبت مستقیمی با سیاست‌های قدرت‌های جهانی دارد. صدام یک عنصر خرابکار بود که در عراق رشد کرد و در جریان این رشد از حمایت غرب برخوردار بود. کشور عراق از اقوام گوناگون تشکیل شده است اما این پدیده منحصر به فردی نیست. حداقل در خاورمیانه عجیب نیست زیرا این منطقه فاصله زیادی از گذشته قبایلی خود نگرفته است. آنچه که عجیب به نظر میاید تلاش حزب بعث است که می‌خواست ویژگی‌های قومی را به زور تیرباران و بمباران نابود و صدام را به عنوان رییس همه قبایل جایگزین کند.
همین حمایت غرب بود که جنگ تحمیلی را ادامه داد.
صد درصد. نیروی نظامی صدام در حدی نبود که بتواند به کشوری مانند ایران حمله کند اما با تجهیزات جنگی که در مقابل پول نفت از غرب دریافت کرد به مرزهای ایران هجوم آورد. موضع آمریکا در قبال انقلاب اسلامی ایران و مخصوصا در مقابل اتفاقاتی مانند تسخیر سفارت آمریکا در تهران باعث شد که از مهاجم حمایت کند. قدرت‌های غرب و شرق با تداوم جنگ و کشته‌شدن غیرنظامیان در خاورمیانه مشکلی نداشتند.
مشکل اصلی در نوشتن کتاب چه بود؟
مشکل خود کتاب بود. صنف ناشر و جامعه کتابخوان به آثار ترجمه تمایل دارد نه تالیف. این مشکل را در هنگام چاپ اولین کتابم «اسامه بن لادن افسانه یا واقعیت» هم داشتم. روزنامه‌نگاران کشورهای توسعه یافته اوقات خود را به نوشتن کتاب‌های تاریخی می‌گذرانند و از مهارت خبری خود استفاده می‌کنند اما نوشتن کتابی درباره تاریخ معاصر از سوی خبرنگاران ایرانی، عادت شناخته شده‌ای نیست.
طرح کتاب دیگری برای آینده هم دارید؟
زمانی قصد داشتم به ترتیب زندگی‌نامه اسامه بن‌لادن، صدام حسین و معمرقذافی را بنویسم. همانطور که روزنامه‌نگارهای کشورهای غربی زندگی‌نامه‌های جباران کشورهای منطقه خودشان را می‌نویسند. اما حالا دشواری‌های گوناگون چاپ کتاب به سختی‌های تحقیق و پژوهش اضافه شده و ادامه این مسیر سخت‌تر کرده است.
و سوال آخر. چرا کتاب را با اشاره به داعش تمام کردید؟
به این دلیل که صدام در ظهور داعش نقش داشت اگرچه سال‌ها بعد از او اتفاق افتاد. دیکتاتوری صدام برادران عراقی ما را از هر نوع تمرین سیاست‌ورزی محروم کرد. صدام عراق را اداره نمی‌کرد آن را با زور اسلحه سرکوب می‌کرد و به جای اینکه با توسعه اقتصادی و اجتماعی تنش‌های قومی را مهار کند به آن‌ها دامن می‌زد. اختلافات قومی و تندروی‌های مذهبی در دوران صدام کم نشد بلکه مخفی شد و در نتیجه مثل یک بیماری رشد کرد. داعش در زمینی که به دست صدام آماده شده بود، خونریزی به راه انداخت.
کد خبر 783497 منبع: همشهری آنلاینمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: زندگی نامه نوشتن کتاب زندگی صدام صدام حسین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۵۰۶۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جدیدترین شماره مجله «خیمه» منتشر شد
به گزارش گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز، شماره ۱۶۶ مجله خیمه در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ به مدیرمسئولی حجت‌الاسلام محمدرضا زائری، با طرح جلدی از چهره «کلر ژوبرت»، نویسنده مسلمان شده فرانسوی، منتشر و در هفته جاری عرضه خواهد شد.
در این شماره خیمه، ۵ رویداد مهم ماه فروردین ۱۴۰۳ تحلیل شده‌اند:
اول: تحلیل شیوهٔ دعاهای متفاوت استاد شیخ حسین انصاریان از نگاه ۴ استاد حوزه و دانشگاه.
دوم: بررسی ماجرای مسجدسازی در پارک قیطریه و پاسخ به ۴پرسش آیت الله سیدمصطفی محقق داماد از نگاه ۱۷ چهرهٔ مخالف و موافق.
سوم: بررسی سخنان پُرحاشیهٔ حجت‌لاسلام پناهیان دربارهٔ پیامبر(ص) از نگاه ۳ استاد دانشگاه.
چهارم: روایتی از اشعار روضه های زنده یاد حسین بختیاری که در نوروز درگذشت از نگاه ۴ فعال هیئتی.
پنجم: برگزاری محفل صدهزار نفری قرآنی در ورزشگاه آزادی از نگاه ۱۰ فعال فرهنگی و رسانه ای.
همچنین پرونده ماه خیمه، به موضوع «اهدای عضو» و ضرورت فرهنگ سازی با نگاه عاشورایی پرداخته است؛ این پرونده شما را با ۱۲ طلبه و ۴مداحی آشنا می کند که اعضای بدنشان، به بیماران نیازمند بخشیده اند.
این شماره به مناسبت نمایشگاه کتاب نیز، به موضوعات زیر پرداخته شده است:
کتابی کاملا کاربردی برای زندگی: اثر تازه منتشرشدهٔ «تفسیر موضوعی سبک زندگی با رویکرد روایی»
مسالهٔ حجاب در ایران امروز به روایت رمان «رقص کلاغ روی شانه های مترسک.»
کتاب شعری که گم شد: روایتی از کتاب «مجموعهٔ اشعار فضائل اهل بیت» اثر شیخ کلینی
یادداشت های عاشورایی مرحوم دکتر عماد افروغ از کتاب «فریادهای خاموش»
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»